Bangladesh

Bangladesh is een land dat je niet gemakkelijk in een paar woorden vat. Het is dichtbevolkt, levendig, kwetsbaar en tegelijk vol veerkracht. Meer dan 170 miljoen mensen wonen op een oppervlakte die kleiner is dan half Frankrijk. Dat voel je direct: op straat, op het water, in de lucht. Overal is beweging, geluid, ritme.

De ligging in de delta van de Ganges en Brahmaputra bepaalt veel. Rivieren kruisen het landschap, brengen vruchtbaarheid maar ook overstromingen. Het land is kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering, met stijgende zeespiegels, extreme regenval en verzilting van landbouwgrond als groeiende uitdagingen.

Tegelijkertijd is Bangladesh een land van makers. De textielindustrie is een drijvende kracht in de economie, met miljoenen banen, vaak onder moeilijke omstandigheden. Grote aantallen mensen leven op of net onder de armoedegrens, maar vinden toch manieren om vooruit te komen — soms met een klein winkeltje, soms met hulp van familie uit het buitenland.

Wie zich verdiept in Bangladesh, ontdekt geen eenvoudig verhaal. Wel een land waar mensen zich aanpassen aan alles wat beweegt. En waar achter het drukke oppervlak een enorme wil tot leven schuilt.

Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh, is een stad vol tegenstellingen. Het verkeer staat vaak stil, maar de stad zelf staat nooit stil. In smalle straten worden goederen verplaatst, kleding genaaid, thee gezet, handel gedreven. Alles gebeurt tegelijk, en vaak op een manier die voor buitenstaanders chaotisch lijkt, maar voor de inwoners logisch is.

De textielindustrie vormt het economische hart van de stad en van het land. Bangladesh is een van de grootste kledingexporteurs ter wereld. In en rond Dhaka staan duizenden fabrieken waar miljoenen mensen werken, vaak in lange dagen en onder eenvoudige omstandigheden. Het werk biedt inkomen, maar ook zorgen over veiligheid, lonen en rechten.

Toch is de kledingindustrie voor veel gezinnen een uitweg uit armoede. Wie in Dhaka woont, leeft met beperkte ruimte en veel drukte, maar ook met ambitie. De stad ademt overleven, maar ook vooruit willen, hoe klein de stapjes soms ook zijn.

Armoede is zichtbaar in Bangladesh, op straat, in dorpen, in de manier waarop mensen leven met weinig. Maar het verhaal stopt daar niet. Er is ook trots, initiatief en een vorm van veerkracht die diepgeworteld lijkt. Kinderen gaan naar school in uniform, ook als ze thuis nauwelijks een stoel hebben om op te zitten. Mensen openen kleine winkeltjes aan huis, verhuren een motorfiets, koken voor anderen.

Hulporganisaties zijn actief, maar veel vooruitgang komt van binnenuit. Microkredieten, onderwijs en digitale diensten vinden hun weg naar buurten waar vroeger alleen de tijd langzamer ging. De ongelijkheid is groot, maar niet het enige gezicht van het land.

Wie kijkt zonder oordeel, ziet meer dan schaduw. Armoede is aanwezig, maar het wordt niet weggestopt. En juist daardoor voel je hoe belangrijk elke stap vooruit is voor de mensen die er wonen.

Bangladesh heeft een tropisch klimaat dat sterk wordt beïnvloed door de moesson. Het regenseizoen duurt van juni tot oktober, en in die maanden kan het land te maken krijgen met hevige buien, overstromingen en modderstromen. Vooral laaggelegen gebieden raken dan snel onbegaanbaar. Wie in die periode reist, moet rekening houden met vertragingen, gewijzigde routes en een natte, soms benauwde atmosfeer.

De meest aangename tijd om het land te bezoeken is tussen november en februari. Dan is het droog, zijn de temperaturen draaglijker en is het risico op overlast door regen veel kleiner. In het vroege voorjaar stijgt de hitte snel en wordt het weer zwaarder om door drukke steden of landelijke gebieden te reizen.

Reizigers komen meestal aan op Dhaka Airport, het grootste vliegveld van het land. Van daaruit kun je verder reizen naar andere steden, zoals Chittagong, of de binnenlanden in. Binnenlandse verplaatsingen zijn goedkoop, maar kosten tijd en geduld. Treinen zijn traag maar populair, bussen zijn talrijk maar vaak overvol, en rivieren vormen op veel plekken nog steeds de hoofdroute. Het tempo ligt lager dan in veel andere landen, maar onderweg zie je het leven zoals het is: ongefilterd en vaak indrukwekkend.

Bangladesh is een van de meest dichtbevolkte landen ter wereld. Op sommige plekken wonen meer dan duizend mensen per vierkante kilometer, wat invloed heeft op verkeer, huisvesting en voorzieningen.

Het land kent meer dan 700 rivieren, en wordt soms een “land van water” genoemd. Veel markten, dorpen en scholen liggen langs of zelfs op het water.

In de Sundarbans, het grootste mangrovegebied ter wereld, leeft nog een kleine populatie Bengaalse tijgers. Ze staan bekend als goede zwemmers en worden zelden gezien, maar hun aanwezigheid is voelbaar.

De nationale sport is cricket, en bij grote wedstrijden ligt het dagelijks leven soms stil. Straattelevisies trekken hele buurten bijeen voor een middagje spanning en juichen.