Bolivia is een land dat zich niet makkelijk laat samenvatten. Het ligt ingeklemd tussen zes andere Zuid-Amerikaanse landen, zonder directe toegang tot zee, maar met een verbazingwekkende rijkdom aan landschappen en culturen. Hoogvlakten, jungle, zoutvlakten, meren en koloniale steden volgen elkaar op in een decor dat zowel weids als intens is.

Het land kent een uitgesproken inheemse identiteit, met tientallen volkeren en talen die het dagelijks leven kleuren. Bolivia voelt op veel plekken nog ongepolijst, soms zelfs ruw. Reizen vraagt er om aanpassing, maar geeft ook iets terug dat je niet snel vindt op meer gestroomlijnde bestemmingen: contact met het echte leven, in al zijn complexiteit.

Tegelijk is Bolivia in beweging. In de steden groeit de middenklasse, nieuwe vormen van ondernemerschap en onderwijs vinden hun weg, en de sociale verhoudingen verschuiven langzaam. Toch blijft het contrast groot tussen stad en platteland, tussen traditie en moderniteit. Juist dat spanningsveld maakt het land fascinerend.

La Paz is misschien niet de officiële hoofdstad, maar wel het politieke en culturele zenuwcentrum van Bolivia. De stad ligt dramatisch ingebed in een komvormige vallei, omringd door bergen. Door het hoogteverschil tussen de wijken zijn kabelbanen geen toeristische gimmick, maar dagelijks vervoer.

Sucre, de officiële hoofdstad, is rustiger en lichter van sfeer. De stad staat bekend om haar witte koloniale gebouwen en speelt een belangrijke rol in de geschiedenis van de onafhankelijkheid.

Cochabamba ligt centraal in het land en geniet van een gematigd klimaat. De stad is minder toeristisch, maar staat bekend als gastronomisch centrum, met een levendige marktcultuur en sterke lokale identiteit.

Santa Cruz, in het oosten van Bolivia, is het economische hart van het land. De stad groeit snel, voelt moderner aan en ligt op een veel lager niveau, met bijbehorend tropisch klimaat. Het contrast met La Paz en Sucre kan nauwelijks groter zijn.

Bolivia is geen bestemming die zich makkelijk laat consumeren. Reizen door het land vraagt tijd, flexibiliteit en soms ook incasseringsvermogen. De infrastructuur is beperkt, afstanden zijn groot en vervoer is niet altijd comfortabel. Tegelijk is het juist die rauwheid die veel reizigers aantrekt.

Er komen zowel zelfstandige backpackers als georganiseerde rondreizigers. De eerste groep reist per bus en collectieve taxi, slaapt in eenvoudige hostels en volgt vaak een route via La Paz, Uyuni, Potosí en Sucre. De tweede groep kiest vaker voor binnenlandse vluchten en reist met gids of chauffeur. Beide vormen zijn goed mogelijk, maar vragen om een ander type voorbereiding.

Wat Bolivia bijzonder maakt, is dat toerisme hier nog niet alles gladstrijkt. Markten zijn in de eerste plaats voor de lokale bevolking. Festivals vinden plaats met of zonder toeristen. Het aanbod is er niet op maat gemaakt, en juist daardoor voelt het echt.

In Bolivia is traditionele kleding niet iets van folklore, maar onderdeel van het straatbeeld. Vooral op de hoogvlakten dragen veel vrouwen een pollera, een brede geplooide rok, gecombineerd met kleurrijke omslagdoeken en bolhoeden die soms scheef op het hoofd rusten. Deze vrouwen, ook wel cholitas genoemd, zijn lang over het hoofd gezien, maar hebben de laatste jaren aan zichtbaarheid en status gewonnen. In La Paz organiseren ze zelfs worstelwedstrijden, waarin ze kracht en trots tonen — in vol ornaat.

De cultuur is sterk verbonden met de inheemse identiteit van het land. In markten, muziek, eten en religieuze festivals is de invloed van Aymara- en Quechua-tradities duidelijk zichtbaar. Wat modern oogt, draagt vaak eeuwenoude wortels met zich mee.

La Paz is de hoogste ‘regeringshoofdstad’ ter wereld, gelegen op ruim 3.600 meter boven zeeniveau. Zelfs de luchthaven ligt hoger dan de top van veel Alpenreuzen.

Op drukke kruispunten in La Paz zie je soms zebrapaden bewaakt door mensen in zebra-pakken. Ze begeleiden voetgangers, zwaaien naar automobilisten en maken verkeerseducatie opvallend vriendelijk.

De bladeren van de cocaplant worden al eeuwenlang gekauwd door lokale bevolking. Niet om te bedwelmen, maar om hoogteziekte tegen te gaan en energie op peil te houden. In veel regio’s hoort dit simpelweg bij het dagelijks leven.