Engeland

Engeland is al decennia een geliefde bestemming voor stedentrippers, cultuurzoekers en liefhebbers van natuur en historie. Londen trekt verreweg de meeste bezoekers, met zijn wereldberoemde musea, koninklijke paleizen, theaters en iconen als de Tower Bridge en de rode dubbeldekkers. Maar Engeland is veel meer dan de hoofdstad. Wie verder reist, ontdekt een gevarieerd landschap van kustdorpen, universiteitssteden en glooiende heuvels.

Populaire regio’s zoals de Cotswolds, het Lake District en Cornwall trekken bezoekers die op zoek zijn naar rust, natuur en typisch Engelse dorpen met pubs, theesalons en stenen cottages. Langs de zuidkust vind je badplaatsen als Brighton en Bournemouth, terwijl het noorden van Engeland, met steden als York, Manchester en Liverpool, juist bekendstaat om zijn historische charme en levendige cultuur. In Liverpool kom je bijvoorbeeld overal verwijzingen tegen naar The Beatles, een van de beroemdste exportproducten van het land.

Wie voor het eerst naar Engeland reist, merkt al snel dat de clichés deels kloppen — fish and chips op de boulevard, een regenbui op het verkeerde moment — maar juist dat maakt het charmant. Tegelijkertijd is het toerisme volop in ontwikkeling. Glamping in Yorkshire, moderne architectuur in Birmingham of foodfestivals in Bristol: het beeld van Engeland als ‘ouderwets eiland’ is allang achterhaald.

Door de Brexit zijn de praktische regels iets veranderd (denk aan je ETA voordat je afreist!), maar voor de meeste reizigers is een vakantie in Engeland nog steeds eenvoudig te regelen. En wie houdt van afwisseling, kan binnen een paar uur tijd van het koninklijke Windsor naar een verlaten wandelpad in het Peak District reizen — en onderweg waarschijnlijk nog een pub binnenstappen waar de barman je vraagt of je ‘a local or just passing through?’ bent.

De geschiedenis van Engeland is rijk, gelaagd en wereldwijd van invloed geweest. Van de Romeinse overheersing tot het moderne parlementaire systeem: Engeland heeft een rol gespeeld in de vorming van wat we nu als “het Westen” beschouwen. De Romeinen lieten hun sporen na in de vorm van wegen en muren, waaronder Hadrian’s Wall in het noorden. Daarna volgden invallen van Saksen, Vikingen en uiteindelijk de Normandische verovering in 1066, een kantelpunt dat tot vandaag doorwerkt in de taal en het rechtssysteem.

De middeleeuwen stonden in het teken van koningshuizen, kastelen en machtswisselingen. Namen als Richard Leeuwenhart en Hendrik VIII zijn voor velen nog steeds bekend. Die laatste verbrak de banden met de paus en stichtte de Anglicaanse Kerk — niet vanwege religieuze overtuiging, maar vanwege een mislukte echtscheiding. Het is een treffend voorbeeld van hoe persoonlijke belangen en staatszaken in Engeland vaak met elkaar verweven waren.

In de eeuwen die volgden groeide Engeland uit tot een wereldmacht. Tijdens de industriële revolutie liep het voorop in technologische ontwikkeling, en via het Britse Rijk strekte de invloed zich uit tot in alle hoeken van de wereld. Die periode bracht rijkdom en macht, maar ook ongelijkheid en koloniale onderdrukking. Veel van de culturele diversiteit in Engeland vandaag de dag is terug te voeren op dat verleden.

De twintigste eeuw bracht Engeland zowel roem als realisme. Het land speelde een sleutelrol in beide wereldoorlogen, en bleef na 1945 internationaal invloedrijk, ondanks het verlies van het koloniale rijk. De oprichting van de verzorgingsstaat, de culturele revolutie van de jaren zestig en de economische hervormingen onder Thatcher vormen hoofdstukken die Engeland hebben gevormd tot wat het nu is.

Een recente mijlpaal is de Brexit, het vertrek uit de Europese Unie. De keuze leidde tot verdeeldheid binnen het land en zette politieke en economische verhoudingen op scherp. Engeland blijft zichzelf opnieuw uitvinden — met oog voor het verleden, maar ook met een zekere eigenzinnigheid die typisch Engels is.

Engeland barst van de bezienswaardigheden — van eeuwenoude kastelen tot hypermoderne musea. De hoofdstad Londen is daarbij het bekendste decor. Wie de stad bezoekt, kan moeiteloos meerdere dagen vullen met hoogtepunten als Buckingham Palace, de Tower of London, Westminster Abbey en het British Museum. Wie het iets minder grootschalig zoekt, dwaalt door wijken als Notting Hill of Camden, waar het dagelijks leven en toerisme moeiteloos samenkomen.

Maar ook buiten Londen vind je een indrukwekkend aanbod. In het zuidwesten ligt Stonehenge, misschien wel het bekendste prehistorische monument van Europa. Niemand weet precies waarom de stenen daar zijn geplaatst, maar hun mysterie maakt deel uit van de aantrekkingskracht. Niet ver daarvandaan ligt Bath, een stad die al sinds de Romeinse tijd bekendstaat om zijn thermale baden en klassieke architectuur.

Voor wie van geschiedenis en mystiek houdt, zijn ook York en Durham aanraders: middeleeuwse steden met kathedralen, stadsmuren en smalle straatjes. In Oxford en Cambridge draait het om academische grandeur. De universiteitsgebouwen, de tuinen en de sfeer doen bijna aan als een filmdecor — wat ze in zekere zin ook zijn, gezien het aantal keren dat er is gefilmd.

Liefhebbers van natuur en rust kunnen terecht in het Lake District, waar wandelen, varen en uitzichtpunten samenkomen. In het zuiden biedt de klifkust van Cornwall en Devon schilderachtige landschappen, ruige wandelroutes en dorpen die nauwelijks veranderd lijken te zijn in de afgelopen eeuw.

Ook de kust heeft z’n charme. Brighton is een bruisende badplaats met een artistiek randje, terwijl Whitby en Scarborough in het noorden juist nostalgie oproepen. En voor wie graag een koninklijk tintje aan z’n reis geeft: Windsor Castle is nog steeds in gebruik door de koninklijke familie en op gezette dagen gedeeltelijk te bezoeken.

Engeland heeft een cultuur die tegelijk vertrouwd én eigenaardig aanvoelt. Er zijn de klassieke symbolen — rode telefooncellen, afternoon tea, cricket op het grasveld — maar daarachter schuilt een land dat zichzelf voortdurend opnieuw uitvindt. Die mix van traditie en moderniteit is zichtbaar in alles, van muziek en mode tot taal en gedrag.

Een van de meest opvallende culturele kenmerken is de typisch Britse humor. Die is vaak droog, onderkoeld en soms ronduit absurd. Of het nu gaat om de sketches van Monty Python, de spitsvondigheid van The Office of het sarcasme in een alledaags gesprek: humor is diepgeworteld in het Engelse zelfbeeld, en fungeert vaak als smeermiddel in sociale situaties.

De eetcultuur is lang bekritiseerd, maar daar komt verandering in. Hoewel fish and chips nog altijd een nationaal symbool is — het liefst opgerold in papier en gegeten op een bankje aan zee — vind je tegenwoordig in elke stad een levendige foodscene. Van Indiase curry’s tot vegan streetfood: de Engelse keuken is veelzijdiger dan vaak wordt gedacht.

Tradities als bonfire night, het dragen van schooluniformen en het volgen van het koningshuis zijn voor veel Engelsen nog altijd belangrijk. Tegelijkertijd zie je een generatie opgroeien die bestaande waarden op een frisse manier herinterpreteert, zonder het verleden volledig los te laten.

Londen is zonder twijfel het centrum van Engeland. De hoofdstad is niet alleen politiek en economisch belangrijk, maar ook cultureel een wereldspeler. Van de wijken Soho en Shoreditch tot de musea van South Kensington: Londen biedt eindeloze variatie en blijft zichzelf voortdurend vernieuwen.

Toch ligt de charme van Engeland zeker niet alleen in de hoofdstad. In het noorden liggen steden als Manchester en Liverpool, met elk een eigen karakter. Manchester wordt gezien als modern en vooruitstrevend, met een levendige muziekscene en veel creativiteit. Liverpool ademt geschiedenis en trots, met The Beatles als blijvend uithangbord en een indrukwekkende maritieme achtergrond.

Oxford en Cambridge zijn wereldberoemd om hun universiteiten. De steden zelf zijn compact, vol historische gebouwen en ademen academische sfeer. York is juist middeleeuws en sfeervol, met stadsmuren, een indrukwekkende kathedraal en kronkelige straatjes vol onafhankelijke winkeltjes.

In het zuidwesten liggen Bath, bekend om zijn Romeinse baden, en het ruige Cornwall, waar je naast steile kliffen ook kleine kunstenaarsdorpjes tegenkomt. Verder naar het noorden biedt het Lake District een haast Schots aandoend landschap van meren en heuvels.

Er zijn meerdere manieren om Engeland te bereiken, elk met hun eigen voordelen. De snelste optie is vliegen: vanuit Nederland vertrekken dagelijks directe vluchten naar een reeks Engelse steden, waaronder Londen, Manchester, Birmingham en Bristol. Voor wie vooral naar het zuiden van Engeland reist, is een vlucht op bijvoorbeeld Gatwick of Heathrow een logische keuze.

Een andere populaire optie is de Eurostar, die je via Brussel en de Kanaaltunnel in iets meer dan vier uur van Amsterdam met de trein naar hartje Londen rijdt. Deze route is comfortabel, milieuvriendelijk en ideaal als je zonder overstappen in de stad wilt aankomen. Zeker voor een stedentrip naar Londen is dit een aantrekkelijk alternatief voor het vliegtuig.

Ook de veerboot is nog altijd in trek, vooral bij reizigers met eigen vervoer. Vanuit Hoek van Holland gaat een rechtstreekse verbinding naar Harwich, en via België of Frankrijk zijn er korte overtochten naar Dover. Eenmaal aangekomen rijd je zo verder door het Engelse platteland of richting de kust. Deze route is rustiger en geeft meer vrijheid om onderweg te stoppen of eigen bagage mee te nemen.