Irak

Irak is een federale republiek gelegen in het hart van het Midden-Oosten, binnen het historische gebied van Mesopotamië, ook wel bekend als ‘het land tussen de rivieren’. Het land ligt tussen de beroemde rivieren Tigris en Eufraat, een regio waar enkele van de oudste beschavingen ter wereld zijn ontstaan. De hoofdstad Bagdad, ooit een belangrijk centrum van wetenschap en cultuur, ligt strategisch aan de oevers van de Tigris en speelt vandaag nog steeds een centrale rol in het politieke en economische leven van het land.

Sinds de jaren tachtig stond Irak regelmatig centraal in geopolitieke spanningen, vooral vanwege conflicten met buurlanden en de Verenigde Staten. Onder leiding van Saddam Hoessein werd Irak lange tijd gezien als een aartsvijand van de VS, wat resulteerde in twee grote oorlogen: de Golfoorlog in 1991 en de Irakoorlog in 2003. Hoewel Saddam Hoesseins regime in 2003 viel, kampt Irak nog steeds met politieke instabiliteit en spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen.

Economisch is Irak sterk afhankelijk van de olie-industrie. Het land bezit een van de grootste bewezen oliereserves ter wereld en olie vormt de belangrijkste inkomstenbron voor de Iraakse economie. Ondanks deze olierijkdom blijft de welvaart ongelijk verdeeld onder de bevolking, mede door interne conflicten en corruptie.

Irak heeft een rijke en complexe geschiedenis, teruggaand tot het begin van de menselijke beschaving. In Mesopotamië ontstonden enkele van de oudste steden ter wereld, zoals Ur en Babylon, die duizenden jaren geleden al belangrijke centra waren van cultuur en handel. Het land werd lange tijd geregeerd door verschillende beschavingen, waaronder Sumeriërs, Babyloniërs en Assyriërs.

Vanaf de 16e eeuw maakte Irak deel uit van het Ottomaanse Rijk, totdat het na de Eerste Wereldoorlog een Brits mandaatgebied werd. Tijdens deze periode tekenden Britten de huidige grenzen van Irak, wat latere etnische en religieuze spanningen deels verklaart. In 1958 werd Irak een republiek na een militaire coup die een einde maakte aan de monarchie.

Vanaf 1968 kwam het Arabisch-nationalistische Baath-regime aan de macht, vanaf 1979 onder leiding van Saddam Hoessein. Zijn autoritaire bewind leidde tot internationale conflicten, waaronder de Iran-Irakoorlog (1980-1988) en de Golfoorlog van 1991. In 2003 volgde de invasie door een internationale coalitie geleid door de Verenigde Staten, wat resulteerde in de val van Saddam Hoessein.

Na jaren van politieke instabiliteit maakte de opkomst van ISIS tussen 2014 en 2017 Irak opnieuw tot slagveld. Sinds de verdrijving van ISIS werkt het land langzaam aan herstel en wederopbouw, al blijft de situatie kwetsbaar door interne conflicten en uitdagingen rond nationale verzoening.

Irak is rijk aan religieus en cultureel erfgoed, maar kent ook kwetsbaarheid door recente conflicten. Vooral belangrijk zijn de sjiitische heiligdommen in Najaf en Karbala, waar jaarlijks miljoenen pelgrims komen uit Irak, Iran en andere delen van de islamitische wereld. Najaf huisvest het graf van imam Ali, terwijl Karbala bekendstaat om het mausoleum van imam Hoessein, beide sleutelplaatsen in het sjiitische geloof.

In Mosul, zwaar getroffen tijdens het ISIS-conflict, wordt momenteel gewerkt aan de wederopbouw van de iconische al-Nuri-moskee, die beroemd was om haar scheve minaret. De herbouw van deze moskee symboliseert hoop en verzoening na een periode van geweld en destructie.

Tegelijkertijd staat het religieuze erfgoed van minderheidsgroepen, zoals christenen en jazidi’s in de Nineveh-vlakte, onder druk. Veel kerken en tempels werden beschadigd tijdens het ISIS-bewind en blijven kwetsbaar door politieke onzekerheid en gebrek aan middelen voor restauratie. Internationale steun en lokale initiatieven proberen dit erfgoed te beschermen en te herstellen, waardoor het culturele landschap van Irak haar diversiteit kan behouden en versterken.

Beste reistijd
De beste periode om Irak te bezoeken loopt van oktober tot april. In deze maanden is het klimaat mild, met aangename temperaturen tussen 15 en 25 graden Celsius. Vermijd reizen in de zomer, vooral juni tot september, wanneer het extreem heet kan worden (regelmatig boven de 40 graden Celsius).

Elektriciteit
In Irak is de netspanning 230 volt en gebruikt men doorgaans stopcontacten van het Europese type C en Britse type G. Neem daarom altijd een universele adapter (reisstekker) mee.

Fotograferen
Wees zeer voorzichtig met fotograferen in Irak. Fotografeer geen militaire of overheidsgebouwen, checkpoints of militairen. Vraag altijd toestemming als je mensen op straat wilt fotograferen, uit respect en om problemen te voorkomen.

Geld en betalen
De munteenheid is de Iraakse dinar (IQD). Betalingen gebeuren vrijwel overal contant. Geldautomaten zijn schaars en werken vaak beperkt met buitenlandse passen. Neem daarom voldoende contante Amerikaanse dollars mee, die je makkelijk kunt omwisselen in lokale valuta bij wisselkantoren en banken.

Kleding
Irak is een conservatief islamitisch land. Kleed je daarom bescheiden, vooral als vrouw. Bedek je schouders, draag lange broeken of rokken en vermijd strakke kleding. In religieuze steden zoals Najaf en Karbala gelden extra strikte kledingvoorschriften; vrouwen dienen hun hoofd te bedekken.

Kraanwater
Drink nooit kraanwater in Irak. Gebruik alleen mineraalwater uit flessen, ook voor tandenpoetsen. Let bovendien op ijsblokjes en ongekookte producten om maagproblemen te voorkomen.

Lhbtiq+
Homoseksualiteit is in Irak illegaal en sociale acceptatie ontbreekt vrijwel volledig. Lhbtiq+ personen lopen het risico op discriminatie, intimidatie of geweld. Wees voorzichtig en terughoudend; openlijke uitingen van seksuele geaardheid kunnen gevaar opleveren.

Reisdocumenten
Voor Irak geldt een visumplicht voor Nederlandse en Belgische reizigers. Het aanvragen van een visum moet ruim van tevoren gebeuren via de Iraakse ambassade. Zorg dat je paspoort nog minimaal zes maanden geldig is na vertrek uit Irak.

Taal
De officiële talen zijn Arabisch en Koerdisch. In grote steden spreekt men vaak basis Engels, vooral onder jongeren en bij hotels of grotere bedrijven. Buiten toeristische gebieden is Engels minder gangbaar; een paar basiswoorden Arabisch kunnen daarom nuttig zijn.

Tijdsverschillen met Nederland
In Irak is het in de winter twee uur later dan in Nederland. Omdat Irak geen zomertijd kent, is het tijdsverschil tijdens de Nederlandse zomertijd één uur.

Veiligheid
Irak is geen standaard reisbestemming en veiligheid kan sterk variëren per regio. Grote steden en toeristische locaties hebben vaak betere veiligheidsvoorzieningen, maar risico’s blijven bestaan door politieke spanningen, terreurdreiging en criminaliteit. Informeer je vooraf goed over het actuele veiligheidsadvies voor Irak en reis bij voorkeur met lokale gidsen of betrouwbare reisorganisaties.

De legendarische hangende tuinen van Babylon, één van de zeven wereldwonderen van de oudheid, zich in het huidige Irak bevonden? Hoewel hun exacte locatie onbekend blijft, fascineerden ze generaties historici.

Irak bekendstaat als de bakermat van de beschaving? Het schrift werd hier ruim 5.000 jaar geleden uitgevonden, en de oudste geschreven wetten, zoals de Codex Hammurabi, stammen uit deze regio.

Het sprookje van Aladdin uit “Duizend-en-een-nacht” zich oorspronkelijk afspeelt in Bagdad? Deze oude stad was eeuwenlang een belangrijk centrum van handel, wetenschap en cultuur.

Bagdad ooit de grootste en meest ontwikkelde stad ter wereld was? In de 9e en 10e eeuw telde de stad meer dan een miljoen inwoners en stond ze bekend om haar indrukwekkende bibliotheken en universiteiten.

Het wiel en irrigatie-technieken vermoedelijk ook voor het eerst werden toegepast in het oude Mesopotamië, het huidige Irak? Dit maakte grootschalige landbouw mogelijk en legde de basis voor latere beschavingen.

In Irak de oudste universiteit ter wereld stond? De Mustansiriya Universiteit in Bagdad werd gesticht in 1227 en bood onderwijs aan studenten uit de hele islamitische wereld.