Turkmenistan

Turkmenistan ligt in Centraal-Azië en grenst aan Kazachstan, Oezbekistan, Afghanistan, Iran en de Kaspische Zee. Een groot deel van het land bestaat uit de droge Karakum-woestijn. Daardoor is het landschap grotendeels vlak en zanderig, met hier en daar groene oases. Alleen in gebieden langs rivieren en bij kunstmatig geïrrigeerde plekken vindt landbouw plaats. Het klimaat is typisch voor woestijngebieden: extreem hete zomers en koude winters.

De meerderheid van de inwoners bestaat uit Turkmenen, daarnaast wonen er kleinere groepen Russen en Oezbeken. Turkmenen zijn trots op hun cultuur en tradities, waarvan het tapijtweven het bekendst is. Turkmenistans handgemaakte tapijten behoren tot de mooiste ter wereld en hebben vaak symbolische patronen. Een andere belangrijke traditie draait om paarden, vooral het Akhal-Teke-ras, bekend vanwege snelheid, uithoudingsvermogen en een unieke glanzende vacht.

De Turkmeense cultuur kent muzikale tradities zoals melhem-keelzang, waarbij meerdere tonen tegelijk worden gezongen. Elk jaar vieren inwoners eind maart het Nowruz-feest. Dit kleurrijke voorjaarsfeest symboliseert het begin van een nieuw jaar en gaat gepaard met muziek, eten en traditionele gebruiken.

Opvallend aan Turkmenistan is de hoofdstad Asjchabad, die bekendstaat om witte marmeren gebouwen. Dit geeft de stad een bijzondere uitstraling, met brede boulevards en grote monumenten die de aandacht trekken. Ondanks deze moderne uitstraling zijn inwoners vaak sterk verbonden met hun traditionele nomadische levenswijze. Daardoor is Turkmenistan een land van duidelijke contrasten.

De geschiedenis van Turkmenistan gaat duizenden jaren terug, vooral als onderdeel van de Zijderoute, de historische handelsroute tussen Europa en Azië. Overal in het land zijn nog resten te vinden van oude karavanserais, rustplaatsen waar handelaren stopten om uit te rusten en goederen uit te wisselen. Deze historische verbinding bracht Turkmenistan eeuwenlang welvaart en culturele uitwisseling.

Aan het einde van de negentiende eeuw kwam Turkmenistan onder Russische invloed. Vanaf 1881 maakte het gebied officieel deel uit van Russisch Turkestan, waarna het in 1924 als aparte Sovjetrepubliek werd ingericht binnen de Sovjet-Unie. Onder Sovjetbewind veranderde het land sterk: de nomadische bevolking werd gedwongen om zich te vestigen in steden en dorpen, en traditionele gebruiken werden soms onderdrukt.

In 1991 werd Turkmenistan onafhankelijk na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Saparmurat Niyazov kwam aan de macht en regeerde als autoritaire leider tot aan zijn dood in 2006. Hij ontwikkelde een sterke persoonlijkheidscultus, waarbij hij zichzelf de naam Türkmenbaşy (‘leider van alle Turkmenen’) gaf. Zijn bewind werd gekenmerkt door grote controle, censuur en weinig politieke vrijheden voor inwoners.

Na Niyazovs overlijden nam Gurbanguly Berdimuhamedow het presidentschap over. Hoewel hij sommige regels versoepelde, bleef Turkmenistan een strak gecontroleerde staat. Politieke oppositie is niet toegestaan en vrijheid van meningsuiting blijft beperkt. Internationaal voert Turkmenistan een neutrale politiek, waarbij het land weinig betrokkenheid toont bij conflicten of internationale samenwerkingen. Deze houding benadrukt vooral stabiliteit en onafhankelijkheid, maar zorgt ervoor dat het land relatief geïsoleerd is gebleven.

Beste reistijd
Turkmenistan heeft een extreem woestijnklimaat met hete zomers en koude winters. De beste periode om het land te bezoeken is daarom van maart tot en met mei en van september tot en met november. Temperaturen zijn dan aangenaam en geschikt om comfortabel rond te reizen.

Douaneregels
Turkmenistan heeft strenge douaneregels. Zorg ervoor dat je bij aankomst waardevolle spullen, zoals laptops, camera’s of sieraden, aangeeft. Controles zijn vaak streng, en het is verboden om bepaalde medicijnen of religieuze literatuur zonder toestemming in te voeren.

Elektriciteit
In Turkmenistan wordt gebruikgemaakt van 220 volt, vergelijkbaar met Nederland. De stopcontacten zijn meestal Europees, waardoor een adapter niet altijd nodig is. Neem voor de zekerheid toch een wereldstekker mee.

Fotograferen
Wees voorzichtig met fotograferen in Turkmenistan. Militaire objecten, grensgebieden, overheidsgebouwen en luchthavens mag je niet fotograferen. Vraag bij twijfel altijd toestemming, want de regels worden strikt gehandhaafd en overtredingen worden zwaar bestraft.

Geldzaken
De nationale valuta is de Turkmeense manat. Contant geld is het belangrijkste betaalmiddel, omdat pinnen en creditcards vrijwel nergens worden geaccepteerd. Neem voldoende Amerikaanse dollars of euro’s mee om ter plaatse te wisselen bij banken of hotels.

Houd hier rekening mee
Internettoegang in Turkmenistan is beperkt en zwaar gecontroleerd. Sociale media en bepaalde websites zijn geblokkeerd, waardoor communicatie met het thuisfront lastig kan zijn. Houd hier rekening mee tijdens je verblijf en zorg voor alternatieve communicatiemogelijkheden.

Kledingvoorschriften
Hoewel er geen officiële kledingregels zijn, is het verstandig om terughoudend gekleed te gaan. Vooral vrouwen wordt aangeraden om schouders en knieën te bedekken. Bij bezoek aan religieuze plekken geldt deze regel extra streng. Bedekte kleding wordt gewaardeerd en voorkomt ongewenste aandacht.

Kraanwater
Kraanwater in Turkmenistan is niet geschikt voor consumptie. Gebruik daarom altijd flessen mineraalwater, ook voor tandenpoetsen. Controleer of flessen goed verzegeld zijn om ziekte te voorkomen.

LHBTIQ+
Homoseksualiteit is officieel verboden in Turkmenistan en wordt streng vervolgd. LHBTIQ+-reizigers wordt aangeraden voorzichtig te zijn met openlijke uitingen van hun geaardheid. Discretie is belangrijk om problemen te vermijden.

Natuurgeweld
Er komt in Turkmenistan nauwelijks ernstig natuurgeweld voor. Wel kunnen er soms zandstormen voorkomen, vooral in het voorjaar en najaar. Informeer altijd lokaal naar weersomstandigheden voordat je langere afstanden aflegt.

Prijsniveau
Turkmenistan is geen goedkope bestemming voor reizigers. Toeristen betalen hogere prijzen voor hotels, vervoer en maaltijden dan de lokale bevolking. Verwacht vergelijkbare prijzen met Europese landen, vooral in hotels en restaurants in de hoofdstad Ashgabat.

Reisdocumenten
Voor een bezoek aan Turkmenistan is een visum vereist, waarvoor vooraf toestemming nodig is via een uitnodiging of georganiseerde reis. Een paspoort dat nog minstens zes maanden geldig is bij vertrek, is verplicht. Regels kunnen snel wijzigen; controleer vooraf actuele informatie.

Reisverzekering
Een uitgebreide reisverzekering is noodzakelijk voor Turkmenistan. Let erop dat medische kosten, repatriëring en eventuele evacuatie gedekt zijn. Neem het verzekeringsbewijs mee tijdens de reis.

Taal
De officiële taal in Turkmenistan is Turkmeens. Russisch wordt ook veel gesproken, vooral door ouderen en in stedelijke gebieden. Engels wordt nauwelijks gesproken buiten enkele hotels en reisorganisaties.

Tijdsverschillen met Nederland
In Turkmenistan is het vier uur later dan in Nederland tijdens de Nederlandse wintertijd en drie uur later tijdens de zomertijd. Turkmenistan kent geen zomertijd.

Veiligheid
Turkmenistan is over het algemeen veilig voor reizigers. Criminaliteit tegen toeristen komt zelden voor. Toch moet je opletten en vooral voorzichtig zijn met discussies over politiek of kritiek op de overheid. Lokale autoriteiten houden bezoekers nauwlettend in de gaten.

In Turkmenistan krijg je als autobezitter een vastgestelde hoeveelheid gratis benzine per maand. Dit beleid was bedoeld als sociale voorziening voor inwoners, al wordt het inmiddels langzaam afgebouwd.

De hoofdstad Ashgabat heeft een wereldrecord voor het grootste aantal gebouwen van wit marmer. Het gaat om honderden gebouwen, die samen voor een opvallend uiterlijk zorgen. Deze bijzondere architectuur maakt Ashgabat een van de meest opvallende steden ter wereld.

Turkmenistan heeft een van de grootste gasreserves ter wereld. Ondanks deze grote voorraden leeft een aanzienlijk deel van de bevolking nog altijd in armoede. Veel van het gas wordt geëxporteerd naar landen zoals China en Rusland.

Het Akhal-Teke-paard uit Turkmenistan staat bekend om zijn snelheid en glanzende vacht. Dit paardenras behoort tot de oudste ter wereld en is nationaal erfgoed. Turkmenen zijn bijzonder trots op deze dieren en organiseren jaarlijks speciale paardenwedstrijden.

Turkmenistan behoort tot de minst bezochte landen ter wereld. Door het strenge visumbeleid en de beperkte toegankelijkheid reizen er jaarlijks maar enkele duizenden buitenlandse toeristen naartoe, waardoor het land nog altijd mysterieus is voor veel reizigers.